Meer dan "een complimentje" - #WijOverdrijvenNiet

A personal/political post today, in Dutch. I will be back to regular programming soon!

****

Tien dagen geleden was het Internationale Vrouwendag. Ah, Internationale Vrouwendag. Je zou denken dat je op deze datum vooral vrouwen aan het woord zou horen, maar elk jaar weer fungeert 8 maart als de krijgstrompet die een bepaald soort mannen ophitst om te praten over de ervaring van vrouwen, en hoe we die ervaring eigenlijk zouden moeten interpreteren (hint: niet zoals we dat zelf zouden doen. Wij zien het verkeerd). 

Excuus, ik steek te vlug van wal. Deze blogpost is een reactie op recente columns zoals die van Marc Didden voor De Morgen, of Guido Everaert voor diezelfde publicatie. Opiniestukken over Vrouwen Die Overdrijven, en Mannen Die Hun Best Doen. Beide stukken werden, wellicht niet toevallig, gepubliceerd tijdens de tien dagen na Internationale Vrouwendag. Mijns inziens zou men Internationale Vrouwendag beter omdopen tot Internationale Strijd-tussen-de-seksen-dag, want dat is waar het in de pers meestal op uitdraait. Vaak is die battle of the sexes eerder ludiek, niet echt gemeend. Maar wanneer een oudere, Vermoeide Intellectuele Man zich in het debat mengt met een stem die galmt van vals-zelfrelativerende autoriteit, dan hoor ik het al donderen in  Keulen. 

Het begint, zoals gezegd, op 8 maart. Yasmine Schillebeeckx schrijft een blogpost die uit haar leven gegrepen is, evocatief getiteld "Mijn naam is niet Hey Sexy". De blogpost wordt opgepikt en gepubliceerd door De Morgen. In dat artikel beschrijft ze situaties die ongetwijfeld voor het merendeel van de vrouwen herkenbaar klinken. Situaties waarin een vreemde ongevraagd zijn commentaar geeft over hoe je eruitziet. Okey, alles in orde, dat is iets waar ik als volwassen vrouw wel mee kan omgaan. Maar dan specificeert Yasmine. 

Een subgroep van dat soort situaties is anders. Je voelt het meteen. Je maag keert, het haar op je armen gaat rechtop staan, je bent ineens hyper alert. Dat zijn de momenten wanneer het direct duidelijk wordt dat dit geen interactie is, maar een monoloog. Een man die jouw aandacht opeist om zijn mening en zijn motieven aan je duidelijk te maken, zonder dat hij reciprociteit verwacht. Het is geen flirterij, maar een machtsstrijd waarbij de man zijn autoriteit wil bewijzen. "Hier sta ik, ik kijk naar jou en beoordeel je". Elke zweem van flatterende bedoelingen verdwijnt doorgaans als een vrouw in zo'n situatie niet positief reageert. Dan blijft de man in kwestie aandringen, of hij wordt kwaad en dreigend. 

Een heel normale reactie, toch? Dat je iemand op straat een compliment geeft, dat die persoon dan vriendelijk laat weten niet geïnteresseerd te zijn, waarna jij vervolgens kwaad wordt in plaats van

- je schouders op te halen en verder te gaan met je dag

- je excuses aan te bieden 

- of opgelaten af te druipen

 Nee? Nee, ik vind eigenlijk van niet. En jullie, als je eerlijk bent, ook niet, Didden-en-co.

En toch staat het internet vol met opiniestukken en reacties a la die van Didden, die vrouwen zoals Yasmine "preutse truttenbollen" noemen. Mensen zoals Didden pretenderen de stem van rationeel grijs te zijn in een zee van hysterisch zwart wit. Ze impliceren dat vrouwen in situaties zoals die die Yasmine beschrijft losgeslagen feminazi's zijn die niet kunnen omgaan met een compliment. Dat het nooit goed is, en dat vrouwen die klagen over hoe mannen met ze omgaan preutse mannenhaters zijn die dringend moeten leren zelf-relativeren. We moeten een voorbeeld nemen aan de "goede" vrouwen in het leven van Didden-en-co. Die zeuren niet. Die hebben hun prioriteiten op een rijtje. Reacties zoals die van Didden trachten vrouwen op hun plaats te zetten. Mooi zijn en zwijgen (of dankbaar knikken).

Als je vaak de ervaring van vrouwen relativeert, stel jezelf eens de vraag: wat verdedig je precies? Hoe komt dat toch, dat zoveel mannen zo defensief reageren op anekdotes waar zij zelf eigenlijk geen ervaring mee hebben? Want sta me toe om te veronderstellen dat Didden nog nooit een vrouw lastiggevallen heeft op straat. En toch kiest hij de kant van zij die dit wel doen, en niet van de vrouw die daar het slachtoffer van wordt. Waarom? Omdat hij denkt dat vrouwen hun negatieve gevoel jegens aanranders veralgemenen naar alle mannen? Omdat we volgens hem het onderscheid niet meer kunnen maken tussen een oprecht compliment, en lastig gevallen worden? Laat me je geruststellen, Marc: je hoeft niet defensief te worden. We hebben het niet over jou. Je mag aan onze kant staan. We denken er wellicht eigenlijk precies hetzelfde over. Laat je niet definiëren door je geslacht, maar door je zin voor moraliteit. Wij tegen zij, dat is niet vrouwen tegen mannen. Dat is gewone mensen tegen aanranders.

Want hoe zou je de mannen die vernoemd worden in het stuk van Inke voor Charliemag anders noemen? Of de jongens en mannen die mijn leven al hebben opgefleurd? Een niet exhaustieve bloemlezing.

- ik ben 10.  Een paar jongens in mijn klas hebben een nieuw spelletje bedacht. Ze knijpen hard met hun nagels in de billen van de meisjes. Ik krijg ruzie met de uitvinder van het spelletje. Iets later benadert hij me op de speelplaats met een scherf glas en bedreigt me. Wanneer ik dit aan mijn ouders vertel, zeggen ze dat de jongen "problemen heeft". Ik moet begrip voor hem opbrengen. Ik zie hem elke dag in de klas.

- ik ben 12. Mijn eerste weken in het eerste middelbaar worden gekenmerkt door mannelijke klasgenoten die om de beurt naast mij willen zitten. Onder de bank wrijven ze over mijn dijbeen. Sommige knijpen hard. Als ik kwaad word, vinden ze het pas echt grappig. De leerkracht doet niets.

- ik ben een jaar of 14. Ik laat onze honden uit samen met mijn zusje van 8. Er komt een man van eind 30 aangefietst. Hij blijft langzaam met ons meefietsen doorheen de amper bebouwde straten. Hij vertelt me dat hij me mooi vindt en een relatie met me wil. Ik negeer hem en probeer mij, mijn zusje en onze twee honden zo snel mogelijk veilig thuis te krijgen. Ik vertel alles aan mijn ouders, die met mij naar de politie gaan. De politie zegt dat ze hem kennen en dat hij niemand kwaad doet. Ik ben niemand, en mij lastigvallen is geen kwaad.

- Nog steeds 14. Ik ga voor het eerst met leeftijdsgenoten zonder ouderlijke begeleiding naar een pretpark. Op de trein merk ik dat een groep jongens een paar banken verder mijn aandacht probeert te trekken. Ze maken pijp-gebaren en vragen me voor hoeveel ik beschikbaar ben. Ik steek mijn middelvinger op. De jongens staan op en komen naar me toe. Ze leunen even dreigend over me heen, en slaan dan abrupt in het gezicht van de enige jongen in ons gezelschap. Hij loopt de rest van de dag in Walibi rond met een blauw oog.

- ik ben net 16. Ik ben een actief internetgebruiker en zoek sociale contacten op discussieforums. Ik maak geen geheim van mijn leeftijd. Ik maak seksueel getinte grapjes, zoals de meeste pubers. Ik heb binnen de week verschillende privé berichten van veel oudere mannen die me vertellen hoe ik hun verbeelding op hol doe slaan. Als ik de vleierij van twee van deze mannen afwijs, resulteert dit in een jaren aanslepende internet vete waarbij de mannen in kwestie zich profileren als een slachtoffer van mijn arrogantie en vrouwelijke charme. Ik voel me nog steeds onveilig als ik online een teken van leven van een van deze mannen opvang.

- Ik ben 18. Ik neem de trein en zit alleen in een coupé, overdag. Schuin tegenover me komt een man te zitten die opdringerig oogcontact probeert te maken. Hij begint te masturberen. Ik word kwaad en vertel hem dat hij zich moet schamen. Hij biedt zijn excuses aan. Twee minuten later gaat hij verder. Ik zeg hem dat ik de conducteur ga roepen. De man stapt bij de volgende halte af.

- Ik ben 20 en ga uit. Ik probeer op een feestje naar de WC te gaan. Twee mannen van twee koppen groter beletten me de doorgang en vangen me in een sandwich van opdringerig testosteron. Ik slaag erin ze weg te duwen. Ze blijven nog een hele tijd naar me gluren, starend om mijn blik te vangen terwijl de twee onder elkaar staan te smoezen.

Een open vraag: zijn er veel mannen die, als ze alleen over straat lopen en een busje ergens voor hun zien stoppen, meteen in hun hoofd een worst case scenario overlopen van wat ze zouden doen als ze ontvoerd zouden worden? Hoe je leven er verder uit zou zien na een verkrachting? Want ik kan je garanderen dat quasi elke vrouw een speciaal deel van haar hersenen reserveert voor dat soort gedachten. Het idee dat het ooit wel zal gebeuren, en dat je er dan maar mee moet omgaan, daar ben ik mee opgegroeid sinds ik oud genoeg ben om te snappen wat seks is.

Elke vrouw kan je dergelijke anekdotes vertellen, lees de reacties op Charliemag er maar op na. We zijn ervaringsdeskundigen die na al die jaren in een paar seconden kunnen bepalen of een man het goed bedoelt, of ons eigenlijk gewoon wil provoceren en domineren. Dit zijn geen sprookjes, maar ook geen nachtmerries. Dit is de realiteit. En de realiteit is voor de meeste vrouwen meer dan "een complimentje".

Ga in gesprek met de vrouwen in je leven. Wij overdrijven niet.

Meer informatie en interactie kan je hier vinden:
onze officiële website: http://wijoverdrijvenniet.org/
facebook: http://www.facebook.com/wijoverdrijvenniet
twitter: http://twitter.com/geenoverdrijver